Những Nét Chấm Phá Diễm Tình Của Thơ Việt Hải

Vũ Tiến Thăng

Một đôi tình nhân ngồi kề bên nhau trong một đêm đầy sao sáng, chàng và nàng cùng nhìn theo hướng những vì sao, giải ngân hà dầy đặc vây kín toàn những sao và sao, chàng yêu nàng tha thiết đã nhìn bầu trời bỏ quên hết các vì sao khác mà chỉ thấy có bốn vì sao thật sáng, thật nồi bật nên đã nói với người yêu rằng: “Trên trời có bốn ngôi sao, hai ông lạc mất phương nào, còn hai ông nữa rơi vào mằt em”. Nàng thích chí cười tươi. Những mặn nồng ân ái đang nồng cháy trong tim hai người. Đó là chuyện dân gian kể về cặp tình nhân trong văn chương bình dân. Nhưng ở đây chúng tôi muốn nói đến những áng thơ trữ tình của nhà thơ Việt Hải. Những nét chấm phá diễm tình của thơ anh, người thi sĩ đã sáng tác rất nhiều thơ đủ mọi thể điệu, thơ anh nhẹ nhàng như cánh bướm lượn giữa vườn hoa xuân tươi thắm, nó mượt mà như nhung lụa, nhẹ nhàng như gió ru mùa thu đang về. Ta hãy nghe Việt Hải kể về đôi mắt người yêu của anh, nó không những chỉ đơn giản có hai vì sao lọt vào đôi mắt em, mà trái lại đôi mắt em còn có cả “ngàn sao lấp lánh cho đời anh yêu” trong bài thơ “Đôi Mắt Em” dưới đây:

Mắt em là bể hồ thu,
Gió ru bể mộng vi vu nỗi sầu,
Mắt em ướt lệ mưa ngâu,
Ngước lên chút nữa cả bầu trời trong,

Mắt em như đóa hoa hồng,
Như hoa chớm nở trong lòng mắt nai,
Mắt em đã khóc vì ai ?
Ồ , sao mắt khóc giọt dài, giọt rơi,

Mắt em tinh tú trên trời,
Ngàn sao lấp lánh cho đời anh yêu,
Mắt em tuyệt diễm mỹ miều,
Ðể anh hôn mắt nói nhiều yêu em.

(Đôi mắt em - Việt Hải)

Cả ngàn sao lấp lánh trong mắt người yêu, nhưng nỗi đa tình của người thi sĩ vẫn chưa thoả mãn, thế nên thi sĩ còn nhớ, và nỗi buồn tâm tư xuất hiện trong lòng người thi sĩ để chàng phải đợi chờ mòn mỏi, chàng thi sĩ đứng ngồi không yên vì chờ mãi mà chẳng thấy bóng dáng người yêu đâu cả, thi sĩ than vắn thở dài:

Chiều nay chẳng gọi em đâu,
Ðêm nay xao xuyến tình sầu riêng anh,
Nhớ nhiều cố gượng làm thinh,
Biết ai hiểu được tình mình bơ vơ ?

Nhớ người, người mãi làm ngơ,
Người ơi, sao nỡ ơ thờ thế sao ?
Chiều nay gió nhẹ mây cao,
Nghe hồn tư lự xôn xao thẫn thờ,

Ðêm thâu thức giấc mộng mơ,
Không gian hiu hắt đợi chờ vấn vương,
Cầu Trời nối nhịp uyên ương,
Cho anh gặp lại đỡ vương vấn lòng.

(Nỗi nhớ chờ mong - Việt Hải)

Trong tình yêu có những phút giây mặn nồng, cái phút giây của tình yêu nồng nàn trong ca dao Việt Nam mô tả:

"Yêu anh từ thủa xuân thì

Yêu anh quên lãng đường đi lối về"

(Ca dao VN)

Trong ý tưởng như thế nhà thơ sáng tác bài tả cái giây phút nhớ người yêu, lời thơ lắm trau chuốt, lắm nồng nàn:

Choàng vai ôm lấy yêu thương,

Cho ta ngày cũ vấn vương tơ lòng,

Nhớ em má thắm môi hồng,

Nhẹ hôn tóc xõa bềnh bồng say mê,

Tiếng cười như vỡ pha lê,

Ái ân che khuất đường về chiều xưa,

Gió lay khung cửa đong đưa

Thân trao môi gửi say sưa tình nồng,

Long lanh ánh mắt tỏ lòng,

Cho anh sống lại giấc mộng chiều xưa.

(Phút giây chạnh lòng - Việt Hải)

Ánh nắng lung linh cho nàng ngủ say khi chàng thi sĩ làm thơ ca ngợi chỉ vì giấc ngủ cho người tình trong bài tình thơ nắng về chia giấc ngủ làm hai khi kẻ thức ngắm người yêu, người ngủ say sưa:

Em về giọt nắng lung linh,

Còn đâu một bóng gợi tình riêng ta,

Ta nghe hồn ngỡ chia xa,

Lung linh bóng xế chiều tà bên hiên,

Em về giấc ngủ bình yên,

Ngủ say quên hết ưu phiền hôm nay,

Nắng chia giấc ngủ làm hai,

Em say, ta thức có hay hỡi nàng,

Cầu trời giấc ngủ miên man,

Cho em giọt nắng an nhàn say sưa.

( Giọt nắng lung linh - Việt Hải)

Nhà thơ Việt Hải thường nói về giấc ngủ của người tình trong thơ của anh. Những lời tình tự ngọt ngào đó được trình bày trong bài như sau:

Đêm về gió lạnh mưa bay,

Ru em điệp khúc đắm say chân thành,

Lời ru khe khẽ tình anh,

Bờ mi khép kín an lành ngây thơ,

Cho em gối mộng lời thơ,

Để anh ngâm khúc đơn sơ nồng nàn,

Ru em giấc điệp bình an,

Để anh mi nhẹ, để nàng say sưa,

Bên ngoài trời đã thôi mưa,

Cho vừa khúc hát, cho vừa lời ru.

(Ru em tình nồng - Việt Hải)

Thi sĩ thường mượn rượu giải sầu, họ say trong nỗi nhớ người tình, khiến cho biên giới giữa rượu say hay tình say chỉ còn là biên cương khó phân biệt:

Chiều nay chợt nhớ em yêu,

Tóc huyền óng ả mỹ miều thướt tha,

Mắt tình tư lự tim ta,

Dù say hay tỉnh chỉ là yêu em,

Đêm nay say đắm đến thèm,

Rượu chưa quá chén say mèm hồn ta,

Hỏi trời có thấu tình ta ?

Buộc ta xa cách chẳng thà tình say.

(Cơn say tình ái - Việt Hải)

Nhìn người yêu say sưa trong giấc điệp, nhà thơ mô tả nét đẹp của người thương để ước mong được bên em trọn đời:

Em về giấc ngủ cô đơn,

Để anh thao thức, chập chờn dêm thâu,

Da em là lụa Tô Châu,

Mắt em như thể trân châu ngọc ngà,

Môi hôn má thắm mặn mà,

Hoa đăng nét mặt thật thà ngây thơ,

Em ơi hãy ngủ như mơ,

Anh ru em ngủ đơn sơ miệt mài,

Say mê giấc mộng thiên thai,

Cho anh ước nguyện chọn ngày cưới em

(Giấc ngủ cô đơn - Việt Hải)

Nhưng thương thay cho chàng vì người yêu của chàng đã cất bước sang ngang chàng vừa buồn vừa lo mà đến mười nỗi lo thì quá là nhiều:

Một lo nhớ phượng nhớ loan

Hai lo con gái đang xoan lỡ thì.

Ba lo phụ mẫu một bề

Bốn lo em chửa lấy gì được yên.

Năm lo em hãy còn phiền

Sáu lo em chửa được yên cửa nhà.

Bảy lo em lấy chồng xa

Tám lo em để mẹ già anh nuôị

Chín lo đồng đất nước người

Mười lo đi ngược về xuôi một mình

(Ca dao VN)

Nên nhà thơ Việt Hải lại ước rằng: “Phải chi em đừng có chồng, còn anh đang còn cô đơn...”

Phải chi em có chồng xa anh đã không giận

Bởi em lấy chồng gần như lửa cận mái hiên

(Tục ngữ VN)

Sự nuối tiếc đó khiến chàng thi sĩ Việt Hải tâm sự trong bài “Phải chi ..”.

Phải chi em đừng có chồng ?
Anh van nắng sớm ươm hồng đôi môi,
Muôn hoa đua nở nơi nơi,
Xin tia nắng sớm nhạt soi má đào.

Phải chi có phép nhiệm mầu ?
Anh xin hóa phép trăng sao sáng ngời,
Thiên thần tinh tú gọi mời,
Thiên thai giấc mộng em đời bên anh.

Phải chi tạo hóa, cao xanh
Muôn chim vui hát trên cành yêu đương ?
Cho em dạ khúc uyên ương,
Vạn viên ngọc quý lót đừơng em đi.

Phải chi em đến xuân thì ?
Cho anh duyên nợ trăng thi tơ lòng,
Cho anh hóa phép thần thông,
Biến ta duyên thắm phụng long trùng phùng.

(Phải chi - Việt Hải)

Những băn khoăn lo lắng hay bồn chồn vì người yêu đã sang ngang “ai sui con sáo sang sông, để cho con sáo sổ lồng nó bay”, nhà thơ đa tình Việt Hải đã có những nét chấm phá ngoạn mục trong bài “Ước gì.”

Ước gì anh đến hôm nay,
Sao anh cứ hẹn ngày dài đến đêm ?
Lòng buồn thấp thỏm chờ thêm,
Sao anh không đến cho đêm bớt dài ?

Ước gì anh lại ngày mai,
Sao đêm lấp lánh cho hai đứa mình,
Anh đem một chút thình lình,
Sao hôm soi sáng cho mình có nhau.

Ước gì anh đến tuần sau,
Trà sen em ướp trao nhau môi mềm,
Cho em đôi chút êm đềm,
Trà hương thơm ngát cho mềm môi nhau.

Ước gì anh đến ngày sau,
Trao tình như nỗi khát khao đợi chờ.

(Ước gì - Việt Hải)

Người thi sĩ đa tình ấy đã thất tình, ngồi buồn một mình trong căn gác trọ, nhìn qua song cửa thấy những cơn mưa đổ xuống, mưa tầm tã như không dứt, mưa ngoài trời hay mưa trong lòng. Chàng nhớ lại một ngày nọ xa rồi, chàng đã lau mắt lệ người yêu tủi hờn lã chã tuôn rơi, hôm ấy nàng hờn mát vì chàng không chiều nàng xuống phố ăn kem vì trời mưa rơi tầm tã nên nàng khóc. Hôm nay mưa ngoài trời mà chàng lại tưởng “Mưa trong mắt em” thật xót xa, thật tội nghiệp:

Hôm nay trời bỗng trở mưa,
Mưa, từ lâu lắm nhưng chưa trở về,
Mưa rơi nặng hạt lê thê,
Cho mắt em ứơt như lệ tình rơi,

Yêu em, anh đã lắm lời,
Lời thơ tha thiết để khơi nỗi lòng,
Nhớ mưa anh nhớ viễn vông,
Nhớ em anh nhớ môi hồng em trao,

Thấu hồn một thoáng mưa rào,
Tâm tư man mác hôm nào ái ân,
Ðợi mưa tí tách ngoài sân,
Rèm mi anh ngắm ân cần mắt nai,

Mưa ơi, mắt khóc vì ai ?
Vì ai em khóc mắt cay cuộc tình,
Nhìn em tóc xõa thật xinh,
Thơ anh đề tặng tình mình chiều mưa.

(Mưa trong mắt em - Việt Hải)

***

Phải nói rằng tôi rất mến thơ Việt Hải. Khi thì nó như lời trăn trở chơi vơi trong đêm thâu, khi thì thổn thức như lời cầu xin, như van nài thật dễ thương với người tình của anh. Thơ anh phần nào nghe như thơ Nguyễn Bính của tương tư hay như thơ của Xuân Diệu của nỗi lãng mạn đơn côi. Nói về thơ trữ tình của thi sĩ Việt Hải thì nhiều lắm, tôi chỉ mạo muội đơn cử vài ví dụ tiêu biểu dăm vài bài để minh chứng những nét chấm phá đa tình của chàng thi sĩ tài hoa đã xử dụng thể thơ lục bát một cách tài tình mà lại rất có hồn, không quá cứng cỏi, nhưng cũng không quá bi quan yếm thế. Trái lại sự lạc quan hay hạnh phúc lại được tìm ra trong ý tưởng ở phút cuối trong nhiều bài anh làm. Và rồi đích cuối cùng sự xử dụng từ ngữ thật chỉnh khiến người đọc lâng lâng tâm hồn để rung cảm với lời thơ của thi nhân. Tôi thầm nghĩ cứ theo hướng đi này nhà thơ Việt Hải sẽ còn tiến xa hơn nữa để chiếm trọn tâm tư của khách sành điệu yêu thơ.

Vũ Tiến Thăng, Houston