TRAN HOAI THU

Tran Hoai Th: "Dieu Hau 405"
Cung Nhng Chuc Th
Cua Ngi Lnh Tran

Vnh Liem

Khi Tran Hoai Th oi ve Vung IV Chien Thuat vao nam 1971, "Dieu Hau 405" (biet danh cua Tran Hoai Th) van con lng lng ngang tang qua bo quan phuc ran ri cung chiec mu re Biet Kch. Luc o, Tran Hoai Th la phong vien chien trng cua Vung IV Chien Thuat. Tuy anh khong con la Trung-oi-Trng Biet-Kch na, nhng net phong tran cua anh do ai oi 405 Tham Kch thuoc S oan 22 Bo Binh a toi luyen anh qua 4 bon nam (t 1967 ti 1971) khong de g mot sm mot chieu tay xoa nhanh c.

Tran Hoai Th i i ve ve gia chien trng snh lay Mien Tay va Tay-o. Ngi yeu va cung la hien the cua anh la dan Tay-o th thiet. Ch Nguyen Ngoc Yen sinh trng va ln len  Tay-o, ni co ben Ninh-Kieu th mong. Tay-o cung la ni tap hop ong ao van nghe s  Mien Tay, chang han nh thi s Duy Nang, thi s Dien Ngh, hoa s Ngy Cao Nguyen, nha van Chu Tan, hoa s Le Trieu ien, thi s Nguyen Ba The, thi s Ly Th Kim-Xng, ky gia Chu Sinh, thi s Loc Vu, thi s Bui c Long, ky gia Hai Bang, thi s Ngu Yen, thi s Tran Kien Thao, thi s Tran Kieu Bat, thi s Pham Kim, v.v... Tay- o co nhat bao uoc Mien Tay cua Ong Hai. Tay-o co chng trnh tao an tren ai phat thanh Can Th do nhom Ve Nguon thc hien. Tay-o co rat nhieu ac san ma toi khong nh het, nay ch con nh t Vt Thoat ma thoi. Tay-o cung co hai quan ca-phe van nghe noi tieng, o la Quan Ca-phe Gop Gio va Quan Ca-phe Thang Cuoi.

Toi a gap "Dieu Hau 405" tai Tay-o vao thi iem o. Thi iem o cung la thi iem ang e y nhat: Sinh hoat van nghe eu khap va noi bat nhat. Quan Ca-phe Gop Gio thng xuyen to chc cac buoi sinh hoat van nghe va ra mat sach. Khi Gop Gio chet i th Thang Cuoi xuat hien va thay the vai tro cua Gop Gio. Thang Cuoi c nhieu li iem va li the hn Gop Gio v no nam ngay tai trung tam Tay-o, trang tr my thuat hn, va ton kem nhieu hn. Thi s Vien Linh va thi s Cung Tram Tng cung chu kho t Sai-Gon bay xuong sinh hoat vi anh em van nghe s Tay-o...

Thang T nam 1975 tan hang. Cac ng day ien thoai trong Vung IV Chien Thuat eu b cat t. Toi a mat lien lac vi Chu Tan va Tran Kien Thao, hai ngi  gan toi nhat, ch mat 5 (Chu Tan) ti 15 (Tran Kien Thao) phut lai xe. The la Chu Tan va Tran Kien Thao b ket lai, sau o i tu  ngoai Bac. Khi toi xuong ti ben Ninh Kieu th pho xa a tieu ieu, nha nha kn ca. Khong lam sao lien lac c vi Tran Hoai Th! The la Tran Hoai Th  lai va b tu toi mat 4 nam. Con tau toi ri ben Ninh Kieu e ra khi luc 8 gi toi ngay 30 thang 4 nam 1975, ch theo 127 ngi, a so la nhng khuon mat la hoac. Con nhng khuon mat van nghe s than thiet ma toi muon rc i, th chang co mot ai! "Dieu Hau 405" ang  au? T nha ch Yen xuong ben Ninh-Kieu ch mat co 10 phut lai xe. Tai sao "Dieu Hau" khong bay c?

Nam nam cach biet. Toi ang  tai Hoa Thnh on th hay tin Tran Hoai Th ang co mat tai Chua Giac Hoang  Hoa Thnh on. "Dieu Hau 405" a ti My! Mng qua i thoi! Vo Van Khiet va toi nh bung phai bat cho bang c "Dieu Hau 405". The la Tran Hoai Th, Yen va chau Thoai anh phai dng chan tai Suoi Bac (Silver Spring, Maryland). Chung toi song mot cuoc song chat vat, nhng khong thieu tnh thng. Khong kh luc bay gi that la vui v chung toi ang lam bao Hanh ong, toa soan luc nao cung co ngi lui ti. Chung toi to chc em van nghe 30 thang 4. Tran Hoai Th va Nguyen Cong Minh thu vai "ngi tu cai tao" trong mot v kch rat la thanh cong. ay la nhng tu nhan th thiet nen dien xuat rat co than va rat thc.

Roi thi gian troi qua rat nhanh. Tran Hoai Th cung gia nh cuon goi i x khac, khong phai v cong an viec lam ma v s hoc van. Tran Hoai Th cap sach tr lai ai hoc ng. The la anh em chung toi xa nhau. Toi van  lai ni ay, trai qua nhieu cuoc thang tram cua cuoc i, len voi xuong cho nhieu lan, oi khi ci ra nc mat. Chuyen van nghe th van tiep tuc eu eu. Mai toc th moi ngay cang nga mau muoi tieu. Tran Hoai Th mai miet  ai hoc ng, lay u hai manh bang ai hoc mi chu cam but tr lai.

au nam nay toi gap lai Tran Hoai Th tai Hoa Thnh on. Bat cho bang c ban hien ghe lai nha chi. Nh cuoc gap g tnh c nay ma toi c biet Tran Hoai Th a "xuong nui". Anh cho biet a xuat ban may tap th va truyen vi phng phap "Book-On-Demand" va ky thuat "Perfect Binding". Sach in ep, trnh bay trong sang. Phng phap mi nay ang thnh hanh  My. Tnh en nay, Tran Hoai Th a chnh tay in c: Qua song mua man chn (th, 2000), ai oi cu & Trang sach cu (2000), The He Chien Tranh (2001), Thu c Goi Ta Ve (2001), Ban Me Thuot: Ngay au Ngay Cuoi (Tai ban, 2001), va Th Tran Hoai Th (2000 & Tai ban 2001).

Bay gi Tran Hoai Th khong con la "Dieu Hau 405" na, nhng van cua anh a lam cho toi sc nh lai "Dieu Hau 405" cua thu nao. Neu Tran Hoai Th khong nhac ti th chang co ai biet "Dieu Hau 405" la n v nao,  au? Tran Hoai Th tam s: "Bo quan s khong noi ve 405. (Neu co, ch ba dong trong tran anh nam Mau Than). Quan oi mien Nam cung chang bao gi nhac en mot 405. No vo danh. No anh giac khong phi phao don ng, khong c yem tr toi a nh nhng lc lng tong tr b. No la nhng to 3 ngi, nhng toan 4 ngi, mang tren vai nhng ba lo vi mi may ngay lng kho xam nhap trong long mat khu. The gii cua no la nhng canh rng tham u, nhng ngoi lang sau trong rng, nhng con ng mon xam nhap cua ch. No khong can ai biet. No buon nh the o. Lac loai nh the o. No lam l nh the o..." (Ve mot ai oi cu, trang 7)

Nhng sao Tran Hoai Th phai nhac ti no? V, theo li cua cu ai oi Trng Ho Van Hoa, "nhng ngi lnh 405 anh hung qua, dung cam qua, anh cha bao gi thay n v nao ma tat ca eu cung mot lt xung phong len oi co tranh, ng thang ma tien len. Anh cha bao gi thay mot ai oi lai anh tan tanh mot tieu oan [Viet Cong]..." (Ve mot ai oi cu, trang 8 & 9)

Toi cung cha thay mot n v nao co tnh ong oi tham thiet nh 405. ay, dan chng cua Tran Hoai Th: "Roi anh Hoa nhac lai ha s Y Brep va ha s Ba. VC troi len anh can chien. Thang Y Brep quat Thompson bao ve anh, thang Ba xo anh xuong ho. Va ket qua, Ha s Ba chet, va Y Brep b mu mot con mat"... Va "Anh lam toi nh lai ha s ong mang may truyen tin. ong cung cong toi ma chay di bao lan an. Va ong Y Suk a cu toi the nao tren nh Ky Sn." (Ve mot ai oi cu, trang 8 & 9)

Trong bon nam tai 405, Tran Hoai Th a 3 lan b thng ngoai mat tran tng a i t. The ma anh con song sot. Con c c hoi cam but. Ngi lnh va anh giac va cam but, o la Tran Hoai Th. ai oi 405 Tham Kch a lam cho Tran Hoai Th "cam thay mnh that hanh dien, bi v toi nguyen mot giao s e nh cap, vi oi mat can 7 o, gay nh que cui, tng c hoan dch v ly do sc khoe, lai co mat tai mot n v a tng tao nen mot thanh tch ky luc co mot khong hai trong QLVNCH. Kho co mot ai trong bat c n v nao c Tng o Cao Tr thang cap hai lan trong vong hai thang ngay tai mat tran." (Ve mot ai oi cu, trang 11). Va "T 405, toi cung a mang 9 tac pham van hoc en cung oc gia". That la "ai oi 405 la mot dau an am sau vao tam tr cua mot ngi lnh cu" (Ve mot ai oi cu, trang 8).

Khong ch rieng tac gia hanh dien ve ai oi 405 Tham Kch, ma ngay ca ngi oc cung cam thay hanh dien lay. Ngi viet rat ong y vi tac gia Tran Hoai Th: "Cha co mot oi quan nao tren the gii nay, thua tran, nhng lai t hao cung hang ngu, cung mau c sac ao nh quan oi mien Nam nay. Khong phai mot ngay, mot thang, ma ca i. Ch co nhng ke trong cuoc mi hieu va tham tha c noi t hao. Va o la ly do cat ngha tai sao toi lai phai viet hoai, viet khong met ve mau ao cu cua mnh" (Ve mot ai oi cu, trang 13).

Cung t ai oi 405 Tham Kch, Tran Hoai Th a cu mang 9 tac pham van hoc en cung oc gia. Tran Hoai Th tam s: "Chiec be a a toi vao dong van chng khong phai ep va du dang nh mot giac m. Ma trai lai, van chng bay gi la van chng cua la, le, va nhng gao thet, tra van, t sinh. Van chng bay gi la nhng ngay em trong long hoa nguc, la nhng vet thng toe mau n au, la tieng keu tram thong cua mot the he ma, noi theo Tolstoi, ch nhng ong gia bung phe ky giay tuyen chien, con phan chet th danh cho bon thanh nien. No la van chng ma yeu ai c bao la yeu, ghet ai c bao la ghet, ch khong phai t ca mieng au moi cua nhng lanh tu, o te chien tranh, hay t nhng moi mieng tuyen truyen tam ly chien. o la van chng ch that, bi v tng hi th, tng giot le, tng cay ang, thu han, tng noi buon rau gia trc tuoi a cay a han theo tng ch. Chung toi t hao a noi tat ca nhng g chung toi muon noi, muon ngh, muon tra van. Chung toi a tao nen nhng tran sam set pha sap nen van chng thap nga. Chat lieu van chng cua chung toi khong phai la t n at hang cua che o, hay nhng mon hang lam dang du nhap t ngoai quoc ma la s that bang trai pha, bang mo ma oan khien, bang nhng ngi nh chung toi b nng thieu trong lo la chien tranh." (Ve nhng trang sach cu, trang 16 & 17).

Qua that ung vay! Gia du: Neu Tran Hoai Th khong c dp oi ve ai oi 405 Tham Kch ma lai c oi ve Cuc Tam Ly Chien nam ngay  Sai-Gon, th co le anh khong co c hoi e cu mang ti 9 tac pham van hoc trong vong 4 nam ngan ngui nh the. Nhng bon nam oi dien vi t than e oi lay 9 tac pham van hoc khong phai la re. Va moi bai van cua Tran Hoai Th vao luc bay gi la mot "chuc th". Xin hay e Tran Hoai Th tam s tiep: "Vang, chung toi t hao a dam noi, dam viet. V sao? Th nhat la chung toi la nhng ngi lnh anh giac that s. Chung toi khong nam ang sau, e ma phai run s cap tren khi cam ngoi viet. Chung toi khong phai leo lai, gi trao, noi bong gio khi viet. Mot bai van gi ve Sai Gon eu mang theo dau hieu cua chuc th. Va d nhien au phai de g e chen chan gia nhng tay cai thau, nhng ong chu but ch biet nhn ten tac gia." (Ve nhng trang sach cu, trang 17). o la s that. Co ong cai thau van nghe  Sai-Gon con ra ieu kien rang: Neu tac gia (tam giau ten) muon bai th hay bai van c ang th phai ai ong ta mot chau  em Mau Hong. Chang nhng tac gia khong c tra nhuan but ma con phai mat tien e c ang bai!

Lam van nghe trong chien tranh va  ngay ngoai mat tran la mot ieu rat hiem thay xay ra  mot quan oi Tay phng. Nhng Quan Lc Viet Nam Cong Hoa a co hang tram nha van nha th quan oi nh the, ma nha van Tran Hoai Th la mot ien hnh. Xin lang nghe tiep tam s cua anh: "Chung toi viet cuong cuong, viet hoi ha, viet nh s se khong con c dp e viet c na! Tri i! Van chng nh the ? Van chng g ma bi thiet nh vay! Van chng g ma khong co ban e ke giay, khong co nhac em du e ma lang ong tam hon, khong co ban may anh ch, ong vo e ma lam nen cung cach! Van chng g ma mot cuon v, chuc trang giay trang nhet vao tui ao tran, va xung quanh la la, la bat trac!" (Ve nhng trang sach cu, trang 17 & 18).

Nhn lai cai thi gian o at phai rung mnh. V: "Cai thi ngi viet phai viet trong ham, trong poncho trum kn, di anh en pin quan oi. Cai thi moi ban thao gi ve xem nh chuc th. Ca the gii nay, ca qua a cau nay, ca ngan nam tra van co ni nao nh  ay, co cay but nao, va i anh giac lai va viet van lam th nh chung toi?" (Ve nhng trang sach cu, trang 19). Cai thi cc ky gian nan ay ma cu mang c mot tac pham cung a la qui, huong chi ti 9 tac pham! The th lam sao tac gia lai khong tran qui cho c? Sau hn hai mi nam lu lac, tac gia Tran Hoai Th mi co c hoi gap lai mot so a con tinh than cua mnh, qua th vien Quoc Hoi Hoa Ky cung nh qua bang hu. That la hiem qui! Nhng a con tinh than lu lac nay (hay la nhng "chuc th" cua mot thi nao o) a c tac gia Tran Hoai Th gom chung lai va in trong tap "ai oi Cu & Trang Sach Cu". Nhng "chuc th" nay toi thay co: Ve sang (trang 23), Ban an (trang 27), em sao mua ha (trang 31), B Mat Cua Mot Ngi Me (trang 49), Canh dieu tren ong co (trang 69), Con ng (trang 117), va Ngay dai nhat (trang 129). Ngoai ra, co mot so truyen mi c viet sau nay, nh: Sai Gon (trang 57), on Tet (trang 63), Ngay  Logan, Phila (trang 75), Th cho mot ngi ban th (trang 83), Ve mot ngoi trng mat ten (trang 91), oi thoai vi mot nha van (trang 99), Tan man ve mot con quai vat (trang 109), va em cuoi cung (trang 125). Trong phan Phu Luc co hai bai phong van tac gia do nha th Trieu Hoa ai (trang 139) va nha th Nguyen Manh Trinh (trang 155) thc hien.

oc "ai oi Cu & Trang Sach Cu" cua nha van Tran Hoai Th e biet tam tnh cua ngi lnh chien ngoai mat tran trong mot giai oan lch s nghiet nga hn bat c mot cuoc chien tranh nao. Ngoai ra, cung nen bat gap nhng cai nhn mi cua tac gia trong tac pham viet  hai ngoai e co niem cam thong sau xa hn vi tac gia.

ac biet hn het, ngi viet rat ng y bai "oi thoai vi mot nha van" (trang 99). Qua bai nay, nha van Tran Hoai Th a trc tiep oi thoai vi nha van Cong san Bao Ninh qua tac pham "Noi buon chien tranh" cua y. Sau khi oc "Noi buon chien tranh" (NBCT) cua Bao Ninh, nha van Tran Hoai Th a phan no nh sau: "Toi a rng nc mat tren nhng trang giay ve noi chan chng cung cc cua mot the he b ay vao lo nng, nhng toi khong the khong phan no khi anh dung noi buon chien tranh ay e co y xuyen tac boi nho mot hang ngu that the." (trang 102).

Ni trang 51 va 52 cua NBCT, Bao Ninh a xuyen tac vai tro cua ngi lnh tham bao QLVNCH, cho nen nha van Tran Hoai Th a "phan phao" va day Bao Ninh mot bai hoc ve tham bao nh sau: "Nhiem vu cua tham bao la theo doi, phat hien quan ch. Trinh sat, vien tham, tham bao, biet kch, nhng danh xng, du khac nhau, nhng nhiem vu la phai tuyet mat, lang nghe, gang quan sat, e mang tin ve bo ch huy. Ho phai chien au trong n oc, tranh gay tieng ong, tranh cham ch. Toan trng thng thng mang cap bac thieu uy hay chuan uy. Rieng cap bac trung uy ch danh cho trung oi trng ma cap so thng tren hai mi ngi. Nh vay, khong ten lnh tham bao nao lai ngu on en noi xam nhap vao mat khu, lai bat mang theo ba co gai, e cho cac anh theo doi bat lai. Rieng anh cho ngi ch huy la trung uy, th ro rang anh co mot chu y thay ro. C tng tng en mot nhom bay ngi di s ch huy cua mot ten trung uy vao mat khu e bat ba con moi, thuc sung ang sau, het ho, ban bu e mang ra khoi rng, gia luc quan chnh qui cua cac anh th day ac, ro rang la mot cau chuyen hoang tng va xuyen tac co chu y." (trang 102 & 103). Va con nhieu na, rat la ly thu...

Sach day gan 200 trang, in ep, gia ban 12 My kim. a ch lien lac: Tran Hoai Th, P. O. Box 58, South Bound Brook, New Jersey 08880 (U.S.A.). Email: tht5@juno.com.

(c Pho, ngay 15 thang 6 nam 2001)
Vnh Liem
Email: vinhliem@hotmail.com